ISO, Ekim ayı imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksini yayınladı. ISO Türkiye imalat PIM’i Ekim ayında 48,4 oldu. Önceki veriler 49,6 seviyesindeydi.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayii performansında en hızlı ve güvenilir referans olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (ISO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) araştırmasının Ekim 2023 sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, Eylül ayında 49,6 olan manşet PMI, Ekim 2023’te 48,4’e gerileyerek üst üste dördüncü kez 50 eşik değerinin üzerine çıktı. ay. altındakaldı.
Endekste 50’nin üzerindeki değerler büyümeye işaret ederken, bu eşik değerin altı daralma sinyali olarak değerlendiriliyor.
48,4 olarak ölçülen endeks, aktivite koşullarındaki yavaşlamanın ölçülü olduğunu gösterse de söz konusu yavaşlama, PMI’ın 49,6 olarak ölçüldüğü eylül ayına göre daha belirgin oldu. Üreticiler Ekim ayında iç ve dış talebin genel olarak zayıf olduğunu bildirdi. Bunun sonucunda toplam yeni siparişler ve yeni ihracat siparişleri ivme kaybetti. Toplam yeni siparişlerdeki yavaşlama geçen yılın Kasım ayından bu yana en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişlerdeki bu görünüme bağlı olarak üretim Ekim ayında da düşüşünü sürdürdü. Böylece üretimde dört ay üst üste ivme kaybı gözlendi.
Enflasyonist baskılar azaldı
İstihdam Ekim ayında tekrar düştü ve beş aylık genişleme sona erdi. Anket katılımcıları istifaların ve emekliliklerin yaşandığına dikkat çekti. Çalışan sayısındaki düşüşe rağmen şirketlerin birikmiş işlerinde yaklaşık bir yılda en hızlı düşüş kaydedildi. Sipariş ihtiyaçlarının azalması sonucunda üreticiler satın alma faaliyetlerini, girdi ve mamul stoklarını da azalttı. Enflasyonist baskılar dördüncü çeyreğin başında azalmaya devam etti. Girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarındaki artış oranları üst üste üçüncü ayda da geriledi. Fiyatlarında artış bildiren firmalar, bunun büyük ölçüde liradaki değer kaybından kaynaklandığını belirtti.
Firmalar yeni sipariş almakta zorlandı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anketi bilgilerini değerlendiren S&P Global Market Intelligence Ekonomi Müdürü Andrew Harker, şunları söyledi: üretimi destekleyecek ve istihdam seviyesini koruyacaktır. “Öte yandan enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesi, yakın vadede daha olumlu bir talep ortamının ortaya çıkabileceğine dair bir miktar iyimserlik sağlayabilir.”
İki branşta üretim arttı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Ekim ayı raporuna göre takip edilen 10 sektörden sadece ikisinde üretim artarken, birçok branşta istihdam azaldı. Öte yandan, girdi maliyetleri ve nihai ürün fiyatlarındaki enflasyon son dönemdeki seyrini sürdürerek birçok branşta ivme kaybetmiştir.
Hem yurt içi hem de yurt dışı talepteki zayıflık nedeniyle, izlenen tüm segmentlerde yeni siparişler bir yıldan uzun bir süredir ilk kez yavaşladı. En belirgin yavaşlamanın yaşandığı dokuma sektöründeki düşüş son 12 ayın en yüksek oranına ulaştı. Yeni siparişlerdeki en ufak ivme kaybı ise gıda ürünlerinde yaşandı.
Üretimde en güçlü performans, bir önceki aya göre sınırlı bir artışın olduğu gıda ürünlerinde görüldü. Böylece sektör son üç ayda büyüdü. Ekim ayında üretimini artıran diğer branş ise makine ve metal ürünler oldu. En belirgin yavaşlama dokuma firmalarında görüldü.
Üretim ihtiyaçlarının azalması nedeniyle şirketler ekim ayında işe alım kararlarında temkinli davranmaya devam etti. İstihdam hacmi takip edilen on sektörden yalnızca üçünde arttı. Son beş ayda en fazla artış kaydeden makine ve metal işleri aynı zamanda istihdamı en hızlı artıran branş oldu. Öte yandan istihdam, üretim ve yeni siparişlerde en sert düşüş yeniden dokuma sektöründe yaşandı.
Satın alma faaliyeti azaldı
Ekim ayında girdi maliyeti enflasyonu takip eden 10 fasıldan 8’inde geriledi. Makine ve metal işleri, giyim ve deri işleri bu eğilimin istisnalarıydı. Girdi fiyatlarında en yavaş artış, yaklaşık dört yılın en düşük enflasyonunun ölçüldüğü makine ve metal ürünleri grubunda gerçekleşti. Maliyet enflasyonundaki gevşeme ve talep koşullarının ağırlaşması, ana metal şirketlerinin son 32 ayda ilk kez nihai ürün fiyatlarını düşürmesine neden oldu. Dokuma firmaları da fiyatlarını düşürürken diğer tüm branşlarda artışlar devam etti. Satış fiyatlarında en hızlı artış gıda ürünlerinde kaydedildi.
Son olarak Ekim ayında tüm şubelerde satın alma faaliyetleri bir yıldan fazla bir süreden sonra ilk kez azaldı. Takip edilen 10 segment arasında en zayıf performans yeniden dokuma segmentinde gözlendi.
